Ordu’da son dönemde onlarca heyelan meydana gelirken, çok sayıda ev, yol ve arazi zarar gördü. Jeoloji Mühendisleri Odası Ordu İl Temsilcisi Yekta Yüksel, Ordu’nun heyelana elverişli bir araziye sahip olduğunu belirterek, kar suları zemine işledikten sonra zeminin hareket etmeye başladığını ve böylelikle heyelanların meydana geldiğini söyledi.
Heyelanların ilk nedeninin su olduğunu ancak toprak yapısı heyelana elverişli olduğu için bu durumu yaşadıklarını aktaran Jeoloji Mühendisi Yekta Yüksel, heyelanın daha çok ilkbahar aylarında görüldüğünü dile getirdi. Heyelanların sebeplerini ve alınacak önlemleri işin uzmanına sorduk. Yüksel, vatandaşlara birbirinden önemli bilgiler verdi.
Ordu’da son dönemde neredeyse yüzlerce heyelan olayı meydana geldi. Heyelanlar Bu durumlar neden oluşuyor?
Karadeniz arazisinde genel bağlamda jeolojik bozuşma var. Heyelana elverişli bir arazi yapısına sahip. Son dönemde kar çok yağdı. Kar suları da geç eriyor, uzun zaman boyunca zemine işliyor ve yumuşak zemini hareket ettirmeye başlıyor. Su yumuşak zemine sızı verince, mevcut malzemenin sürtünme kat sayısı düştüğü için dolaylı olarak heyelana müsait bir zemin oluyor, ondan sonra bu heyelanlar meydana geliyor. Heyelanların birincil nedeni sudur ama toprak yapısı heyelanlara elverişli olduğu için bu durumları yaşıyoruz.
Heyelan sırasında ya da heyelandan sonra alınacak bir önlem kalıyor mu?
Heyelan gelmeden önce önlem almak gerekir. Heyelan olduktan sonra yapılacak tek şey var; heyelan bölgesinde uzaklaşmak. Heyelanlı alanlarda önlem alınabilmesi önceden tespit gerekiyor. Nasıl ki insanlar hasta olmadan önce önlem alıyor, aynı şekilde arazilerde de jeoloji mühendisleri önderliğinde önlemler alınabilir. Zaten MTA Genel Müdürlüğü, Türkiye çapında Karadeniz de buna dâhil heyelan riskli bölgeleri haritasını çıkardı. Çıkarılan haritaya göre tehlikeli görülen, bundan 100-200 yıl önce heyelan olmuş bölgeler, fosil heyelan bölgeleri olduğu için iskana kapatıldı.
Heyelan olması muhtemel olan bölgelere ya da arazilere ev yapmak ne derece doğrudur?
Bir kere heyelan riski olan bölgelere ev yapmamak lazım. Zemin ve arazi etütlerini iyi yapmak lazım. Jeolojik olarak binanın temellerinin koyulacağı zeminlerin iyi araştırılması lazım. O arazinin heyelana karşı dayanıklı olup olmadığına bakmak lazım. Yamaç molozu ile kaplı dik arazilerden uzak durulmalı. Jeolojik etüdün çok iyi yapılması gerekiyor. Karadeniz Bölgesi’ndeki iller heyelan yönünden oldukça aktiftir. Ordu da bu illerden bir tanesidir. Ev yaparken daha dikkatli olmak ve arazi yapısını mutlaka araştırmak lazım.
Heyelana engel olmak için ağaçlandırmanın bir faydası var mıdır?
Büyük kütle hareketlerinde ağaçların fazla etkisi yok. Ama yol yarılmalarında meydana gelen heyelanda ağaçlandırmanı önemi var. Suyun girmesini engelleyici önlemler alınması gerekiyor. Bu noktada ağaçlandırmanın yararı oluyor. Ağaçlandırma deyince de daha çok zeminden su çekecek ya da suya çok ihtiyaç duyan ağaç türleri kullanılmalı. Mesela Afrika Kıtası’nda olan ağaçlardan okaliptüs. Bu tip ağaçlar da Karadeniz’e gelmiyor. Yüzeysel atmalarda zemini çimlendirme ve ağaçlandırmanın faydaları var. Ama kütlesel büyük çaplı heyelanda ağaçlandırma beklenen faydayı göstermez.
Heyelanda hangi aylar daha kritik oluyor?
Bahar aylarında daha fazla heyelan olayları görülebiliyor. Tabi yaz aylarında da zaman zaman heyelan olaylarıyla karşılaşıyoruz. Karların erimesiyle kar suları zemine giriyor. Mevcut zeminin altında bir de sert zemin var. Kar sularının o sert zemine kadar inmesi, iki farklı zemin arasında kaymayı kolaylaştırıcı bir etki yapıyor. Bir kayma yüzeyi meydana getiriyor. Kayacın kendi içindeki içsel sürtünme katsayısı düşünce, alttaki zeminle üstteki zemin arasındaki sürtünme katsayısı da düşüyor ve böylelikle heyelan meydana geliyor. Bu olaylar daha çok ilkbaharda görülüyor. Ama tabi yazın ortasında, eylül-ekim aylarında ya da kış öncesinde de heyelanlar görülüyor. İlkbahar demek daha doğru olur.
Peki oluşan heyelanların depremle ilgisi var mıdır?
Depremlerden sonra bazen hem ülkemizde hem de başka ülkelerde heyelanların meydana geldiği görülüyor. Deprem, heyelan olması muhtemel olan arazide heyelanı tetikleyici bir rol üstleniyor. Bunlar daha önce de yaşandı. Çok yağmur, kar yağdı bundan dolayı heyelan oluyor. Bunların hepsi doğru ama heyelan olması beklenen bir arazide, deprem olayından sonra daha kısa bir sürede heyelan meydana gelebiliyor. Ya da basit bir taş ocağı patlatması da heyelanı tetikleyici neden olarak görülür.
Röportaj: Ordu Hayat/Tevfik Kul
About Author
Bunu beğen:
Beğen Yükleniyor...
İlgili
News
