Asperger Sendromu, Nedir? Ne değildir?
Psikiyatri Uzmanı Uzm. Dr. Tuba Erdoğan konu hakkında bilgiler verdi.
İlk olarak 1944 yılında tanımlanan Asperger Sendromu, otizm spektrum bozukluklarından biridir. Duygularını ifade etmede güçlük, empati eksikliği ve toplumsal kabul görmüş konuları anlamakta zorlanma gibi bulgular ile otizme benzer belirtileri olan Asperger sendromunun, otizmden ayırımının nasıl yapıldığı ve bu ayırımın neden önemli olduğu ise bu sendroma ilgiyi açıklayabilmektedir.
Asperger sendromunu, otizimden ayıran temel özellikler, genel olarak daha az şiddetli semptomları olması, dil gecikmelerinin olmaması, normal veya normalin üzerinde zekaya sahip olunması şeklinde sayılabilir.
Nedenleri ile ilgili yapılan çalışmalar kesin bir sonuç verememiş olsa da, genetik faktörler, bazı kimyasallar veya virüsler gibi çevresel toksinlere maruz kalma, bu bozukluğun oluşmasına katkıda bulunan etkenler olarak tanımlanmaktadır. Asperger sendromu, toplumda %0.3-0.7 oranında, erkeklerde daha sık, genellikle çocukluk çağında tanısı konulan ve yaşam boyu süren bir psikiyatrik bozukluktur. Tanı alma yaşının genellikle 10-13 yaşlarında olması ise Asperger Sendromu olan bireylerin normal veya normalin üzerinde zekaya sahip olmaları ile ilişkilendirilmektedir.
Genel anlamda Asperger sendromunun belirtileri ise şunlardır;
- Sosyalleşme güçlükleri; arkadaşlık kurma ve sürdürmede zorlanmalar
- Başkalarının düşüncelerini ve duygularını anlayamamak
- Göz temasından kaçınmak veya çok dikkatlice bakmak
- Yüz ifadeleri ve mimik kullanma eksikliği ya da abartılı mimikler kullanmak
- Beden dilini anlayamamak, espri, ima ve mecazları anlamakta zorlanmak
- Kişilerarası sınırlara uyamamak
- Seslere, dokunmaya, kokulara, tatlara veya görsel uyaranlara aşırı hassasiyet göstermek
- Ritüellere veya rutine aşırı bağlılık göstermek
- El çırpma ya da kol sallama gibi tekrarlanan motor davranışlar
- Sakarlık veya koordine olmayan motor hareketler
- Sadece belli birkaç konuya gösterilen takıntılı bir ilgi duymak
- Konuşma, ton ve vurgu konusunda zorlanmak
- Dikkat eksikliği
Tanı noktasında belli bir laboratuvar veya görüntüleme yöntemi olmadığından, bireyin gelişimsel öyküsünün ayrıntılı değerlendirilmesi ve aile görüşmesi oldukça önemlidir.
Asperger sendromunun tedavisi ise hastalığın semptomlarını iyileştirmeye yöneliktir. Bunun için kişi özelinde birçok terapi uygulanabilir. Sosyal beceri eğitimleri, konuşma ve dil terapileri, motor becerileri güçlendirme amacı ile fizik tedavi uygulamaları, bilişsel davranışçı terapi yöntemleri ile desteklenebilir.